Kwalifikacja obiektów jako obiektów budowlanych.

W prawie budowlanym wyróżnia się 3 rodzaje obiektów budowlanych: budynki, budowle i obiekty małej architektury. Jak wskazuje się jednolicie w orzecznictwie sądów administracyjnych prawo budowlane odnosi się do obiektów, które są wynikiem procesu budowlanego.

Budynek to taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach, który stanowi całość użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi.

Budowla to każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, stanowiący całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami, jak np. obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową. To także inne obiekty budowlane, jeśli mają podobne cechy do budowli określonych w powyższym katalogu otwartym.

Obiekty małej architektury to niewielkie obiekty, a w szczególności kultu religijnego (np. kapliczki, krzyże przydrożne, figury), posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej, obiekty użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku (np. piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki).

Tymczasowy obiekt budowlany to obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, jak np. strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe.

W związku z wątpliwościami dotyczącymi kwalifikacji obiektów jako obiektów budowlanych, poniżej przytoczę kwalifikację niektórych obiektów dokonaną przez sądy administracyjne:

Stalowy kontener ażurowy – nie jest obiektem budowlanym (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 9 czerwca 2010 r., sygn. akt II SA/Wr 155/10, LEX 643843; odmiennie Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 14 kwietnia 2004 r., sygn. akt OSK 104/04, ONSAiWSA 2004/1/27)

Teren działki czy zaistniała w nim wyrwa – nie jest obiektem budowlanym (tak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 5 stycznia 2001 r., sygn. akt IV SA 2264/98, LEX 55774)

Wiata / Altana – jest budowlą (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z dnia 10 czerwca 2014 r., sygn. akt II SA/Ol 383/14, LEX 1482033)

Sieci gazowe – są budowlą (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 21 maja 2014 r., sygn. akt I SA/Sz 42/14, LEX 1479061)

Reklama – jest budowlą albo tablicą czy urządzeniem reklamowym w zależności od kwestii jej związania z gruntem albo instalowania na obiekcie budowlanym (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 17 grudnia 2013 r., sygn. akt I SA/Po 650/13, LEX 1423171)

Transformator – części budowlane (fundamenty, ściany), w których znajduje się sam transformator jako urządzenie elektroenergetyczne, są budowlą (tak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 15 kwietnia 2014 r., sygn. akt II FSK 1091/12, LEX 1481393)

Składowisko węgla – jako całość techniczno-użytkowa złożona np. z kontenera, wagi samochodowej, wylewki betonowej stanowi budowlę (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 6 marca 2014 r., sygn. akt VII SA/Wa 2272/13, LEX 1448204)

Hale namiotowe – to tymczasowe obiekty budowlane (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 6 marca 2014 r., sygn. akt III SA/Po 1274/13, LEX 1447887)

Kanalizacja kablowa – to budowla (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 17 grudnia 2013 r., sygn. akt III SA/Po 1416/13, LEX 1407715)

Ogrodzenie – to budowla albo urządzenie budowlane w zależności od związania z obiektem budowlanym (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 4 grudnia 2013 r., sygn. akt II SA/Kr 1053/13, LEX 1406974)

Przydomowa oczyszczalnia ścieków – to budowla albo urządzenie budowlane w zależności od związania z obiektem budowlanym (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 21 listopada 2013 r., sygn. akt IV SA/Po 858/13, LEX 1402495)

Sieć uzbrojenia terenu – to budowla (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 7 listopada 2013 r., sygn. akt III SA/Po 704/13, LEX 1402308)

Wagon kolejowy, barakowóz, przyczepa, przenośny pawilon handlowy – to tymczasowe obiekty budowlane, które nie są połączone trwale z gruntem, przez których „wybudowanie” rozumie się samo ich dostarczenie i postawienie na gruncie, z ewentualnym wykonaniem pewnych przystosowawczych robót budowlanych (tak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 sierpnia 2013 r., sygn. akt II OSK 779/12, Rzeczposp. PCD 2013/189/3; Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 20 lutego 2013 r., sygn. akt VII SA/Wa 2271/12, LEX 1324147)

Stacja paliw płynnych – jako całość techniczno-użytkowa złożona np. z budynków, zbiorników, instalacji, urządzeń, stanowi budowlę (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z dnia 9 maja 2013 r., sygn. akt II SA/Ol 248/13, LEX 1316838)

Droga – to budowla. Samo jednak nawiezienie drobnych kamieni, kruszywa, tłucznia lub innego materiału utwardzającego podłoże i wyrównanie nim terenu faktycznie nie stanowi budowy drogi (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w wyroku z dnia 13 marca 2013 r., sygn. akt II SA/Ke 64/13, LEX 1302985)

Podnośnik pneumatyczny do samochodów – nie mieści się w żadnej kategorii obiektów budowlanych (tak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 22 lutego 2013 r., sygn. akt II OSK 1992/11, LEX 1354912)

Ekrany akustyczne – to budowla albo urządzenie budowlane w zależności od związania z obiektem budowlanym (tak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 11 stycznia 2013 r., sygn. akt II OSK 1603/11, LEX 1270180)

Kolejka linowa – to budowla (tak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 5 września 2012 r., sygn. akt II FSK 174/11, LEX 1222284)

Zbiornik na gaz płynny – to budowla, część budowli albo część urządzenia budowlanego w zależności od charakteru związania z obiektem budowlanym (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 13 czerwca 2012 r., sygn. akt III SA/Wa 2276/11, LEX 1355727; Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 24 maja 2013 r., sygn. akt I SA/Kr 510/11, LEX 951565; Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 października 2010 r., sygn. akt III SA/Wa 522/10, LEX 757689)

Stacja bazowa telefonii komórkowej – jest budowlą, nie jest urządzeniem budowlanym (tak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 17 stycznia 2012 r., sygn. akt II OSK 2058/10, LEX 1138054; Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 16 września 2010 r., sygn. akt VII SA/Wa 778/10, LEX 760147)

Mur oporowy – to budowla (tak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 grudnia 2011 r., sygn. akt II OSK 1832/10, LEX 1152065)

Przyłącze – to urządzenie techniczne związane z obiektem budowlanym (tak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 6 października 2011 r., sygn. akt II OSK 998/11, LEX 1132130)

Ziemny staw rybny – to budowla jako całość techniczno-użytkowa (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 10 sierpnia 2011 r., sygn. akt II SA/Łd 584/11, LEX 950578)

Tor motokrosowy – to budowla ziemna (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 14 kwietnia 2011 r., sygn. akt VII SA/Wa 2164/10, LEX 996674)

Garaż blaszany – to tymczasowy obiekt budowlany (tak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 1 kwietnia 2011 r., sygn. akt II OSK 576/10, LEX 1080367) albo budowla (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 16 grudnia 2010 r., sygn. akt II SA/Go 721/10, LEX 753134) w zależności od konstrukcji i związania z gruntem.

Wał przeciwpowodziowy – to budowla (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 1 kwietnia 2011 r., sygn. akt VII SA/Wa 2424/10, LEX 996734)

Cmentarz – to budowla (tak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 24 listopada 2010 r., sygn. akt II OSK 1694/10, LEX 657050)

Elektrownia wiatrowa – w całości jako urządzenie techniczne nie jest budowlą, natomiast budowlą będzie jedynie fundament łącznie z masztem (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 16 lipca 2010 r., sygn. akt II SA/Po 124/10, LEX 666437)

Studnia głębinowa – to budowla (tak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 27 listopada 2009 r., sygn. akt II OSK 1840/08, LEX 589046)

Kontener na odpady – to obiekt małej architektury (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 3 lipca 2008 r., sygn. akt II SA/Po 617/07, LEX 510198)

Oczko wodne, murowany grill ogrodowy – to obiekty małej architektury (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 6 marca 2008 r., sygn. akt II SA/Go 92/08, LEX 487264)

Składowisko odpadów – jest budowlą (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 19 grudnia 2006 r., sygn. akt IV SA/Wa 1564/06, LEX 330467)

Bezodpływowy zbiornik szamba – to budowla albo urządzenie budowlane (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 16 grudnia 2004 r., sygn. akt IV SA/Wa 2884/03, LEX 175350; Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 7 czerwca 2006 r., sygn. akt IO OSK 881/05, LEX 266909)

Śmietnik – to obiekt małej architektury (tak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 31 marca 1998 r., sygn. akt IV SA/Wa 931/96, LEX 43329)

Plac składowy – to budowla (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 1 lipca 2013 r., sygn. akt II SA/Rz 250/13, LEX 1504914)

Zjazd z drogi – to budowla (tak Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 13 sierpnia 1998 r., sygn. akt IV SA 1609/96, LEX 43821)