Uniwersalizacja działalności usług finansowych

Wzrost konkurencji na rynku usług finansowych w świecie powoduje, że w wielu różnych instytucjach, nie wyłączając banków, dochodzi do uniwersalizacji ich działalności. Uniwersalizacja ta, jako jeden z przejawów konwergencji podstawowych typów systemu finansowego w świecie, ma charakter ilościowy oraz jakościowy.

Przykładem uniwersalizacji ilościowej w przypadku działalności banków jest poszerzanie gamy usług bankowych. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku, dla przykładu, sytuacja taka miała miejsce w niemieckim sektorze bankowym, który tradycyjnie wiele lat funkcjonował w ramach kontynentalnego typu systemu finansowego, czyli na rynku bankowo-zorientowanym.

Działania rządu niemieckiego w latach dziewięćdziesiątych XX wieku stopniowo zmierzały jednak do podniesienia atrakcyjności rynku kapitałowego, natomiast tamtejsze banki, chcąc stać się bardziej konkurencyjne na globalnym rynku finansowym, pozbywały się akcji przedsiębiorstw w ramach istniejących grup bankowo-przemysłowych (niem. Hausbanken). Uzyskane środki finansowe banki przeznaczały na opracowywanie i wprowadzanie innowacji finansowych.

Przykładowo, dwa z największych banków niemieckich – Deutsche Bank AG i Dresdner Bank AG – w końcu XX wieku zdecydowały się na przejęcie kontrolnego pakietu akcji renomowanych angielskich banków inwestycyjnych – odpowiednio –    Morgan Greenfell i Kleinwort Benson, z kolei trzeci z największych banków Niemiec Commerzbank AG zbudował własny bank inwestycyjny od podstaw.

Generalnie rzecz biorąc, w latach 1988-1998 aż dwanaście czołowych banków europejskich zdecydowało się na rozwój bankowości inwestycyjnej w swoich strukturach, co pochłonęło wydatki rzędu blisko 35 mld USD25.

Rentowność tych wyspecjalizowanych instytucji, jak wskazują ostatnie wyniki, jest jednak niższa w porównaniu z tradycyjnymi bankami depozytowo-kredytowymi, zwłaszcza poza USA (patrz tabela).

Tabela. Bankowość inwestycyjna i depozytowo-kredytowa – zwrot na kapitale w latach 1990 – 1995 (%)

Bank /kraj USA Japonia Wielka Brytania
Banki inwestycyjne 16,2 3,9 4,9
Banki komercyjne 17,9 8,4 19,6
Różnica 1,7 4,5 75,3